Yılan Balıklarının Esrarengiz Göçü

Yaşam Mücadelesi

Hayatta “yaşam mücadelesi” adını verdiğimiz bir sürü zorluklarla karşı karşıya geliyoruz. Hatta bu yüzden çevremizdeki birçok şeyi göremiyoruz bile. Oysa bu hayatta “yaşam mücadelesi” adı altında zorluk çeken bir tek bizler miyiz? Tabiki hayır!
Bizler gibi tüm canlıların kendi hayatında çektiği bir takım zorluklar var. Mesela yılan balıkları…
Gelin yılan balıklarının “yaşam mücadelesi” yolculuğuna birlikte çıkalım!

Okyanus Büyüklüğünde Ömür

Yılan balıkları, Ülkemizde genelde Bafa Gölü kıyısında yaşayan, yöre halkının ekonomisine önemli ölçüde katkı sağlayan fakat gerek çevre kirliliği, gerekse aşırı avlanma gibi sebeplerden dolayı tehlike altında olan bir hayvandır. Yaklaşık 15-20 yıl civarında ömürleri vardır. Kimisine göre bu ömür kısa gelse de bir okyanus büyüklüğünde ömürdür aslında.

Yolculuk

Yaşamları boyunca yalnız bir kez üreyen yılan balıkları yumurta bıraktıktan sonra ölürler. İşin esrarengiz olan kısmı ise avrupanın hangi bölgesinde olursa olsun yılan balıkları üremek için Meksika’nın Sargasso Körfezi’ne giderler. Yani bizim Bafa Gölündeki yılan balıklarımız aslında Meksika’dan gelen misafirlerimiz.

Yılan balıkları bu kısa ömürlerinin bir kısmını Avrupa-Meksika arasında yolculuk yaparak geçirirler. İlkbahar başında yumurtadan çıkarlar. Söğüt yaprağı şeklinde ve şeffaf görünüme sahip olan larvalar Sargasso Denizi’nden Akdeniz’e doğru yola çıkarlar. İki yıl süren yolculuk boyunca renksiz, söğüt yaprağı biçimindeki formlarından Akdeniz kıyılarında “yavru yılan balığı” formuna dönüşen balıklar, yolculuklarının 2,5 ile 3. Yılında Türkiye kıyılarına ulaşırlar.

Gelişim

Ege kıyılarından Büyük Menderes Nehri vasıtasıyla Bafa Gölüne gelen yılan balıkları burada yaşam döngülerini devam ettirirler (%20 deriden de solunum yapabildikleri için bu yolculukta karayı da kullanabilirler). 7 ile 14 yaş arasındaki yetişkin yılan balıkları öncelikle bulundukları bölgede metamorfoz geçirirler. Rengi kararan, yağlanan, gözleri büyüyen ve koku alma duyuları gelişen balıklar üremek için doğdukları yere geri dönmek için hazırdırlar. İç sularımızda gerekli depolamayı yapan yılan balıkları 200 gün boyunca sürecek olan dönüş yolculuğuna çıkarlar.

Tüm bu bilgilerden sonra akıllarda bazı soru işaretleri oluşuyor. Neden ve nasıl!
Neden kısmına gelecek olursak tamamen ekoloji ile alakalı olduğunu söyleyebiliriz. Yani bu türün gelişmesi için Akdeniz kıyılarındaki ekosisteme ihtiyaç duyduğu fakat üreyebilmesi için ise Sargosso Körfezi’ndeki ekosisteme ihtiyaç duyduğu olayın kısa bir özeti.
Fakat cevabı bulunamayan tek bir soru var: Yılan balıklarının bu yolculuğu nasıl gerçekleştirdiği. Konu başlığındaki esrarengiz kelimesi de hakkını buradan alıyor. Bilim insanları tarafından henüz net bir bilgi olmamasına karşın mevsimsel olarak suyun akıntısından yararlandıklarını söyleniyor. Bunun dışında yılan balıkları esrarengizliğini koruyor.