Bahadır Koşapınar
İtalya denince akla ilk gelen kavramlar şüphesiz pizza, espresso ve eski Roma’dır. Küçüklükten beri çizmeye benzettiğimiz İtalyan Peninsula’sı basit ama bir o kadar da nefes kesen mimari ve atmosfere sahip bağımsız kasaba ile köylerden oluşuyordu ki bu köylere de “borghi” adı veriliyordu. İtalya’nın en önemli yerlerinden olan Merkez Abruzzo, ünlü Medici Ailesi’nin inşa etmiş ve koyun yünü ticaretinden para kazanmış olduğu bir borghi ve Jupiter Tapınağı’nın harabeleri üzerine inşa edilmiş bir kiliseden oluşmaktadır.
Sanayi Devrimi ile beraber köyden kente göç henüz başlamamışken çoğu İtalyan, tarih ve tabiat açısından zengin; ekonomik açıdan fakir olan ufak köylerde, mezralarda, yaşarlardı. Endüstri çağının Avrupa’yı avucunun içine almaya başlayınca binlerce borghi terk edildi. Terk edilen borghiler bakımsızlık ve doğal afet sorunlarıyla karşı karşıya kaldı ve bugün bile bazı borghiler İtalyan Ulusal Belediyeler Birliği tarafından yok olma riski taşıdıklarına kararlaştırılmıştır.
Dünyanın dört bir yanından sanatçılar, macera düşkünleri ve girişimcilerin, bu köylere göç etmeye başlamasıyla lokalleri eko-turizm fırsatı beklemektedir. Kitlesel fonlama sayesinde yeni göçmenlerin bakkallar, manavlar ve galeriler açması oldukça kolaylaşıyor. Eğer ben bu köylerden birinden bir evi restore ederim diyorsanız. İtalyan Hükümeti’nden 1€’ya – şaka yapmıyorum- ev satın alabilirsiniz. Üstelik İtalyan vatandaşı olmanıza da gerek yok.
Program 2009 yılında başlamasına rağmen programın şimdiden başarıya ulaştığı düşünülüyor. Sicilya’nın Gangi Kasabası’nda program başladığından beri 13 hane satıldı. Yapılan röportajlarda insanların köylerde kalmak istediklerini kolayca görebiliyoruz. Dediklerine göre tek yapmaları gereken peynir ve ekmek yapıp şarap içmek.
Santo Stefano di Sessanio, Abruzzo
Bu kale şeklindeki orta çağ köyü, bir zamanlar Medici Ailesi’nin eviydi. Yünler burada üretilir, Floransa’da satılırdı. Köy aynı zamanda mercimekleri için de oldukça ünlüdür. Mercimek, bu köyde 1000 yılından beri üretilmektedir. Sanayi Devrimi’nden sonra nüfusunun büyük çoğunluğunu kaybetse de günümüzde köyde 60 kişi yaşamaktadır. Köy, oldukça eğimli bir tepenin üzerinde kurulu olduğu için sokaklar dik ve labirent gibidir.
Gangi, Sicily
Roma döneminden kalma bu kasaba, Palermo’nun 80 kilometre güneydoğusunda, Marone Dağı’nın eteğinde yer almaktadır. 1€’ya ev alabileceğiniz ilk köy olarak kayıtlara geçmiştir.
Ostana, Piedmont
Batı Alpler’de, Fransa sınırına yakın bir yerde bulunmaktadır. 50’li yıllarda nüfusunun büyük çoğunluğunu kaybetse de eko-turizm hareketiyle birçok sanatçı buraya göç edip, kütüphaneler açmaya başlamıştır.
Vaccarizzo di Montalto, Calabria
Yeni nüfusuyla sanatsal restoran ve dükkanlar açılmaya başlanmasıyla beraber MIT lokal mimar ve girişimcilerin yardımıyla beraber köyü ve binaları yenilemek için bir program başlatmıştır.
Pentedattilo, Calabria
Bu köy diğer köylere nazaran biraz daha eski bir köydür. Antik Yunan zamanında inşa edilmiş ve 17. yüzyılda aristokratlar arasındaki kan davasının burada gerçekleşmesi nedeniyle oldukça ünlüdür. 60’lı yıllarda meydana gelen büyük bir sel yüzünden köy kendi kaderine terk edilmişti.
Fontecchio, Abruzzo
2009 yılında gerçekleşen bir deprem nedeniyle binalar riskli olarak mühürlenmişti fakat dünyanın dört bir yanından gelen sanatçıların desteğiyle köyde renovasyon çalışmaları başlatılmıştır.
Longiaru, Trentino-Alto Adige
Dolemites’in arasına kurulmuş bu köy küçük olmasına karşın Latin İmparatorluğunun mirasını bugüne kadar taşıyabilmiştir. Zamanında buğday ve arpa üretiminden geçimini sağlasa da artık süt ürünleri ve turizme bel bağlamıştır. Bana biraz Uzungöl’ü anımsatıyor.
